Aholkuak eta gomendioak eguraldiaz mintzatu eta idazteko (II) ZERUA EZ DA URDINA


4.Burmuinean daukagun ADIMEN-BEGIA (Mind´s eye), argazki-makinaren antzekoa, gai da hitz eta esapide berriak sortzeko: irudikatzen duguna pertzepzio-era guztien bidez eskuraturiko esperientzia guztietan tinkaturik dago; esaterako, orain dela urte batzuk, Gernikako urriko azken asteleheneko azokan, hamaikatxo taloren usainpean, eta euria-lardatsa ziharduela, lagun batek galdetu zidan nola dei zekiokeen euri mota hari. Erantzun nion egokiena, agian, TALO-EURIA zela, hauda, azoketako talo usaineko euri mehe eta xehea.

5. Ez erabili kalkorik; bai, ordea, antzina-antzinako maileguak. Esate baterako.

    *ZERUA EZ DA URDINA oskarbi dagoela adierazteko. Ortziaren egoera, hodei baiaren edo hodei ezaren bitartez azaltzen da; beraz, OSKARBI / GARBI DAGO edo LAINOTUTA / HODEITUTA / TAPATUTA DAGO eta, jakina, antzeko esapideak. Gaur egun, oraindik, ekialdeko zenbait hizkeratan URDIN ez da garbi, zikina baizik; hortaz, URDIN(KARA) DAGO-k lainotuta esan nahi du.  Ortzian, naturan bezala, BAIA eta EZA dira kontzeptu nagusiak. 

OSKORRI ere badugu ortzia gorri dagoela adierazteko, baina hodeien koloreari dagokio. Hitz eta esapide jatorrak erabiltzea kultur asimilazioari jarkitzea da, eta, ondorioz, EUSKAL KULTURA IRAUNARAZTEN DU.

Jarraituko dugu....



Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa

Irudia
  Urtaroen izendapenek beti eman izan dute zeresan handia hizkuntzalari eta bestelako ikertzaileen artean. Euskal kulturan hain kontu errotua izanda, jende askok plazaratu izan du bere iritzia era batera edo bestera. Gai honi behar bezalako egituraketa ematekotan, egileak metodologia etnolinguistikoaz baliatzea proposatzen du, hau da, lexikoaren eta kulturaren arteko ezinbesteko zubi-adarra azaleratzea. Horretarako, nozio orokorretan oinarrituriko sailkapena du ikerlan honek gidari. Kepa Diéguez Barahona. (2024). Urtaroak: ikuspegi etnolinguistikoa.  Euskera Ikerketa Aldizkaria ,  69 (2), 93–122.  https://doi.org/10.59866/eia.v69i2.287 https://euskera-ikerketa.euskaltzaindia.eus/index.php/euskera/article/view/287/328
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »