Pizzeria VS Jatetxea
Andoni Egaña etorri zaigu gaur Ahozkotasunari buruzko hitzaldia ematera. Maisuki eta argiro azaldu digu nola pasa daitekeen arimarik gabeko ahozko hizkeratik, pipertsu eta gatzez beteriko beste batera. Zuzentasunari ematen omen diogu euskaldunok garrantzi handiegia, eta ez Egokitasunari. Zuzena den oro ez da egokia, baina egokia den orok, zuzena izan ez arren, agian hobeto helaraziko du mezua zuzenak baino Horretarako, ikasleek ulertzekotan, metafora ezin adierazgarriagoa erabili du: utz ditzagun behingoz pizzeriak eta has gaitezen jatetxeetara joaten! Maizegi entzun eta irakurtzen da pizzeriako euskara, zurruna, piperrik gabekoa, erdi-asmatua, senik gabekoa, akademikoa eta ez jatetxekoa, malgua, pipertsua, tradizioan oinarritua, zentzuduna... Paradoxa ederra, kontuan harturik zenbat eta nola dugun gustukoa euskaldunok ondo jatea!
Kontu hori guztia geure eremura aldaturik, gaur ariketa erraza proposatuko dizuet: eguraldia hizpide, bi testu ipiniko dizkizuet, bata pizzeriakoa, bestea jatetxekoa. Ea asmatzen duzuen nongoa den bakoitza!
1. testua
Azaroko azken asteak, negu itxura izango du. Zerua oso hodeitsu egongo da eta zaparrada ugari botako ditu; noizbehinka zaparrada trumoitsuak izango dira eta txingorra egin dezake, bereziki ipar partean. Elur-kota nabarmen jaitsiko da, eguerdi partean 800-900 m inguruan kokatuko da eta azken orduetan 700 m inguruan. Ipar-mendebaldeko haizea bizi ibiliko da, bolada oso gogorrekin kostaldean eta mendi inguruetan. Tenperatura maximoak 7-12 ºC-ren artean kokatuko dira lurralde osoan.
2. testua
Haizea zakar eta euria mardul trumoizko erauntsi traketsekin. Tenperatura beherantz abiatuko da eta gauean elurraren kota lotsagabe jaitsiko da. Iparra gaztigatuko du gehien, baina hegoan ere ez da giro izango ziertzo haize bortitzarekin eta euri zipriztinekin. Giro makurra egun guztian. Goizean euria eta arratsaldean trumoizko zaparradak txingorra tartean dutela.
Iruzkinak
Tamalez, ikasleok zuzentasunari baino ezin diogu begiratu, hots, azterketari begiratu, bestela...akabo. Halare, irrikan nago zuzena dena usteko eta egokia dena heltzeko, hau da, jatetxeko euskara bizi eta noizbehinka, zergatik ez, pizzeriakoa.
Aizu!, ez dakit zein den pizzeria edo jatetxea baina aukeratzen dut lehenengo testua, jakin badakit ze eguraldiak egingo duen eta.
bigarrena "nutritiboagoa" da, jakina!
Lehenengoa, aseptikoa, zientifikoa, emoziorik gabea, bigarrena, herrikoa, pipertsua, bizia eta hunkigarria.
Aztertu hitzak, aztertu!
Horrez gain, hedabideek horrela erakusten digute behin eta berriro. Beraz, zertan ari gara?
Dena den, ezinezkoa zu bezalako jakintsu batekin lehia egitea, azken finean bigarrren testuko bezalako hitzak eta mesua nola egin jakin baino ez nuke nahi,baina oraindik geratzen zait...
Aztertu hauek:
"Haizea zakar eta euria mardul trumoizko erauntsi traketsekin"
"elurraren kota lotsagabe jaitsiko da"
"ez da giro izango"
"haize bortitzarekin eta euri zipriztinekin"
"Giro makurra"
Ahhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh!!!!!
Gaur emakumeenganako indarkeriaren aurkako nazioarteko eguna izanda, hona hemen jatexte on on on on on batean hartutako platera, ea gustatzen zaizun:
" ortzia garbita oztin dakusku, sorkalean argi gorri biguntxua zabalduten hasi da. Ixart, eusko alabea; jagi, ba, emakumea!"
Sorne Unzuetak idatzia.