Uda abian

Gaur arratsaldeko 14.26an udak bere aldia hasi du ipar hemisferioan. Gaur ere urteko egunik luzeena da eta ez, jende askok usten duen bezala, ekainaren 23a edo 24a. Udaldiko ortziari dagokionez, oilariteetan Artizarra ikusi ahal izango da eta Marte, Jupiter eta Saturno, ostera, ilunsentietan uztailaren amaiera arte. Gauez honako izar-multzo hauek izango ditugu ikusgai: Cassiopeia, Cepheus, Cygnus (Zisnea edo Beltxarga), Dragoia eta Hartz Nagusia eta Txikia. Altair, Deneb eta Vega izarrak, udako "triangelua" eratzen dutenak, aiseen ikusiko dira udako ortzian. Guztiotarik, ezbairik gabe, ezagunetarikoa Hartz Nagusia da. Ohi bezala, Hartz Nagusiak, maiz Zeruko Gurdia edo Orga, elezahar greko batetik jasotzen du bere izena. Zeusek berak Calistorekin, errege baten alaba, amodioa egin, haurdun geratu eta hartz bihurtu omen zen. Batzuen esanetan Herak, Zeusen emazteak, ezarri zion zigorra izan zen; beste batzuen arabera, Zeusek erabilitako trikimailua da bere maitalea ezkutatu eta bere emaztea jeloskor ez egoteko. Hala eta guztiz ere, goreneko gorespena da, izan ere, Zeusek berak ortziaren gainean proiektatzen omen du Hartz Nagusia izar-multzo bihurtzeko asmoz. Bestalde, hinduen tradizioan, Hartz Nagusiaren zazpi izar dirdiratsuenak zazpi Rishiren bizilekuak omen dira, hots, jatorrizko zazpi jakintsuak. Txinatarrek ere ikusten omen dituzte zazpi izarrok zazpi Nagusi astronomikoen gisa, ortziko eraginen errealitatearen maisuak, baina horretaz gain, gaueko zeruko zazpi irekierak eta bihotzaren zazpi zuloak ere ikusten dituzte. Azkenik, euskaldunok, besteak beste, zera ikusten dugu zazpi izar dirdiratsuenetan, bi idi, itzaina, bere morroia eta neskamea eta bi lapur beraiek zaintzen dituztenak; zortzigarren izarra, Alcor, makalagoa, txakur txikia da.