Aro armin, haserre eta zakarra

“http://www.cepr.tm.fr/fr/risqdome/images/illust-soleil/SOLEIL_GENERIQUE.jpe” irudia ezin da bistaratu, akatsak dituelako.

Eguerdiko 12:30ak dira eta Deustuko estazio meteorologikoan dagoeneko 28ºC... Hau itobeharra! Honela bagabiltza ekainaren hasieran, nola ez gara egongo uztail-abuztuetan! Tira, agian beste bide batetik joko dute horiek, baina, oraingozko ekaina ez da nolanahikoa, ez horixe! Atzoko beroak arrastirian ere jarraitu zuen eta giro haserrea sortarazi zuen. Eskerrak ilundu ondoren hozten hasi zuen, ze, bestela a nolako gaua igaroko genuen! Beroaren lagun bila jardun dut beroni nolabaiteko izaera ematearren eta topatu dut zenbat-gura izenondo erabiltzen direla han-hemenka Euskal Herriko bazterretan. Inor ez da libratzen beroa pasatzetik, ezta hurrik eman ere! Hona hemen zenbait adibide zeuen gorputzaren berogarri (ez txarto ulertu). Inork besterik erabiltzen du?

bero armin : B-Arrieta. Iñaki Gaminde. Arrieta Berbarik Berba.
bero egosi : B-Larrabetzu.
bero-erre: Egun bero-erre bat aski da, lorerik ederrena igarturik uzteko. Mendiburu III, 426 or. Retana Hiztegia.
bero faltsu: N-Urdiain.
bero galarre : B-Errigoiti.
bero gorhiñ : Zuberera. Lhande. Hiztegia
bero gorri : Zuberera. Lhande. Hiztegia.
bero haserre: Gipuzkera. Bero asarrea gaurkoa. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca
be(r)o hil : Z-Santa Grazi.
bero itsusi : N-Abaurregaina.
bero khexü: L-Bardoze.
bero larri : B-Leioa. Sargori daonen bero larri. Iñaki Gaminde. Leioa Berbarik Berba.
bero samin : Lapurtera. Orok dakigu nola hemen negua dugularik Amerikanoek berorik saminenak dituzten Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
bero sapa : BN-Behorlegi.
bero-sapha : Lapurtera. Lhande. Hiztegia.
bero sastal : Gipuzkera. Bero sastala da gaurkoa. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
bero supitu : BN-Armendaritze.
bero tupitu : BN-Amikuze / Lapurtera. Bero tupitua. Azkue. Hiztegia.
bero zakar : G-Ikaztegieta / N-Etxarri (Larraun). Bero zakarra dao. N-Etxarri (Larraun).
bero zapal : Goi-Nafarrera. Bero zapala izan arren... Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.

Iruzkinak

Hau esan du Erramun Gerrikagoitia erabiltzaileak…
Hemen agertu den listako bat guk ere erabiltzen dugu, zera bero larria, bero larrixe.

Baina hori da soil niretzat ipintzea bero substantivoari larri adjektivoa, nola ere esaten bagendu
bero handia,
bero galanta,
bero itogarria,
bero madarikatua,
bero putea (bero putie),
bero goxoa,
bero gustosoa,
bero kaltegarria,
bero bedeinkatua,
bero petrala,
bero zerutiarra,
bero ...
Ipintea bero hitza lagundurik kin geuk nahi gendukeen edozein adjektivo. Nik holan sentitzen dut, zuok besteok ez?
13:53
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Aupa, Erramun!
Bai, oro har, bat nator zurekin, baina nago sarritan izen eta adjektivo batzuk ez ote dauden uztartuago, hau da, arruntagoa dela "bero larria", "bero madarikatua" baino.
15:42
Hau esan du Erramun Gerrikagoitia erabiltzaileak…
Bai, Kepa, ni ere bat nator kin zuk diozuna eta hortaz hori mugea dagoena ez da beti argia -differentzia artean "bero larria" eta "bero madarikatua"-. Bai, bero larria edo bero zapa eta horrelakoak bai ba dute unitate bat edo unitate moduko bat sortzen eta formatzen. Bai, mugak eta mugen limiteak edozertan ez dira izaten sarri indiskutibleak eta diaphanoak.
16:01
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »