Lei zuria

“http://www.meteored.com/ram/numero15/imagenes/meteorologia1.jpg” irudia ezin da bistaratu, akatsak dituelako.

Beltzetik zurira igaro gara. Lehengo egunean " izotz beltza" eta egunotan "izotz zuria", ihintza edo garoa izozten denekoa, ikusterraza eta ikusgarria. Berau izendatzeko, ohi bezala, makina bat berba ditugu euskalkietan. Haietariko batzuk emango ditugu aditzera:

hormatze. Negu luzeak ditu ontzen baratzeak; / Mertxika goiztiarra zaintzen hormatzeak. Hiribarren Eskaldunak, 189 or.

ihitz hotz, izotz . Z-Sohüta.

ihitzotz . BN-Larzabale.

intzirri. B-Zaratamo.

itzotz . BN-Baigorri.

izotxui, izotz . Z-Altzai.

izotz . B-Mungia.

izotz karraska. G-Getaria. Izotz karraska egin du goiz aldera. Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.

izotz zuri . 1.B-Markina-Etxebarri. 2. Izotz zuria, eurien mandataria. RS, 513.

izotza xuri . BN-Larzabale.

izozketa . Behe-Nafarrera. Azkue. Morfologia, 116 or.

izoztxuri . G-Tolosa / N-Gaintza..

izozuri . G-Tolosa.

jela . B-Markina-Etxebarri.

karrointe.Behe-Nafarrera. Bonaparte. Eskuizkribua.

karruin. Horma edo karruña. Herria.Retana Hiztegia.

karruinte. BN-Donapaleu. Bonaparte. Eskuizkribua

karrunte.Zuberera. Ulhünpiam edo kharrunteen axolbian etxeki datian lur sagarra, gordinik eman dadiela borthakoer. Eskualduna, 1908-01-03.

kharro (baita izotz eta ihizotz ere) . Z-Ürrustoi-Larrabile.

kharroa (xui) . Z-Sohüta.

kharroin (baita izotz ere) . BN-Esterenzubi.

kharruin.Z-Domintxaine-Berroeta.

korroinketa. Azkue. Morfologia, 116 or.

lai . B-Uribe-Etxebarri.

lantziarra . N-Ezkurra.

lei. 1. B-Arratia, Gernika, Lekeitio, Mundaka, Orozko. Azkue. Hiztegia. Loiaen ganeko leia, euria. (RS, 44). Euriaren ganeko leia, euriaren deia.

lei zuri .B-Getxo, Laukiz.

leixuri . B-Mungia.


Iruzkinak

Hau esan du Anonimoa erabiltzaileak…
Zure azkenengo mezurako (lei zuria) beste berba bat bidaltzen deutsut.
ZURDIA.
Eibarren eta inguruan erabiltzen da.

Eibarko erreferentziarik ez deutsut ikusi blogean orain arte, eta uste
dot ez daukazula honen barri:

Eibarko Hiztegi Etnografikoa
http://www.eibar.org/blogak/sarasua/images/eibarko_hiztegi_etnografikoa

Biharbada zure intereseko berbaren bat edo adieraren bat topauko dozu
bertan.

Ondo segi,
Asier
13:41
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »