Elur motak



Lehengo egunean ItzuL posta-zerrendan galdetzen zen ea zenbat elur-mota (izen) bereizten zituzten eskimoek. Erantzunen artean honako azalpen hau plazaratu zen ingelesez: ..."You can stretch the basic list of eskimo words for snow to about a dozen, but you can do the same for English, what with sleet, hail, powder, slush, flurry, hardpack, blizzard and so forth. Any overflow in the eskimo snow lexicon arises because the language combines adjectives and nouns into new terms, such as "snow that's been peed on..." Beraz, 200 bat hitz dauzkatelakoa ez bide da egia. Beste aldetik, euskarak zenbait izen ere baditu elur-motak bereizteko, honako hauek besteak beste:

Elur-maluta: alpar, andana, elur-amukela, edurratal, elorpiits...
Elur maluta txikia: bolisa, elur geldo, elur-lapats...
Elur maluta handia: elur-gixi, elur-mataza, elur-zafla...
Elur pikorta: aurreko batean komentaturik
Elur pilota: elur-begi, elur-mailo...
Elur apurra: edur-matxar...
Elur bisutsa: elur auso, usin...
Urtuxe dagoen elurra: elur balsa...
Zapalduta dagoen elurra: elur salda...
Elur geruza: garapa...
Elur geruza mehea: edur gesal...
Elur izoztua: kaparra...
Kristalak zeharkatzen dituen elur hautsa: edurlandar...
Elur bustia: elur-euri, lanbera...
Elurroldea: Hamaika bat izen
Haizeak metaturiko elurra: Bisuts-leku...

Eta gehiago era badira. Hau lagina baizik ez da.

Iruzkinak

Hau esan du Anonimoa erabiltzaileak…
Arratsalde on. Lehengo egunean Osintxuar bati entzun notzan eta gero gure aita Bergararrari iradoki notzan gaia. Zera, "Aitta, eurra dihardu ezta?" bota notzan.
Eta berak erantzun (Osintxuar andra zaharrak bezalaxe): "Tira! elur kimixak"

Zera esan nahi zeben: malutak baino, pikor txikixak zirela batetik, eta ugari baino elur gutxi ziharduela.

Jakingarrixa izan daitekeelakuan idazten dotzuet.
15:31
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Oso interesgarria, ez dekot bilduta berba hori, ganera kontzeptu bil egiten dabe bat: kantitate txikerra eta pikorra. Mila esker!!
16:13
Hau esan du Anonimoa erabiltzaileak…
Baimenik eskatu barik, baina zeure iturria agerian, Wikipediaratu dot artikulu honen edukia:

http://eu.wikipedia.org/wiki/Elur

Eskerrik asko eta parkatu atrebentzia.
18:20
Hau esan du Kepa Diegez erabiltzaileak…
Ederto!
09:06
Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »