Oskarbi

Gabonak direla-eta, egun asko eman dugu ezer idatzi gabe. Urtatsera arte, eguraldi goibela, euritsua eta epela izan dugu Euskal Herrian, Gabon gauaren inguruko elurte txikia kenduta. Urtarrilaren 2tik aurrera, oskarbi dugu zerua, hego haize txikia lagun. Hodeirik gabeko zerua izendatzeko hainbat berba ditugu han-hemenka sakabanaturik. Hona hemen zenbait:

arraso: N-Etxarri-Aranatz. Eneka Maiz eta Iñaki Mundiñano. Etxarrieratik Sakanerara.
eguargi : Erronkariera. Bernardo Estornes Lasa. Erronkariko uskararen hiztegia.
garbi : Zeru garbia. Harriet. Hiztegia. Zerua garbi da. (Goi-Nafarrera). Goiak garbi dira (Gipuzkera). Egunokaz oso ederra daukagu eguraldia: goia garbi, eguzki beroa... (Bizkaiera). Justo M. Mokoroa. Repertorio de locuciones del habla popular vasca.
goi garbi : G-Eibar. Goi garbi ederragaz eguna zabaldu dau. T. Etxebarria. Lexicón del euskera dialectal de Eibar.
goye argi : B-Jatabe. Iñaki Gaminde. Jatabe Berbarik Berba.
oskarbi : 1. Oskarbia iparraldetik dator. Olabide. Job. 37, 22 or.
2. G-Oñati. Candido Izagirre. El vocabulario vasco de Aránzazu-Oñate.
ozkarbi : Laño ostartetik zear ageri da ibarra, / egaka ozkarbiruntz arrano azkarra. Udalaizpe. Irukoitza.
oztargi : Zidarra ur-gañak dirudi.../ Ur-gaña ikutuz, geldi-geldiro, / lau egazti luma-zuri... / Dana oztargi itsaso-gaña / Nola ez maite eder ori? Gametxo. Txibestre arrantzalea.
ostri : “Ozkarbiari toki batzuetan, "ostri" deitzen diote". J. M. Barandiaran. Euzko Gogoa 1954, 156 or.
urdin : Zerua lainorik gabe eta urdin egongo da. Joxe Landa. GARA, 2003-11-03.
zeru argi : B-Getxo. Alde batetik, sekula mobitzen ez den zerua daukagu, eta garbi-garbi dagoenean oskarbi esan beharrean zeru argi esaten zaio. Andoni Llosa UK, 2002-12, 35 zenb.

Niri neuri "urdin" hori moderno samarra iruditzen zait, hau da, zeruak ez daukala kolorerik. Zuek zer uste duzue? Badauka kolorerik zeruak?

Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Eta enzun nezan boz bat zerutik ur handien hotsa bezala, eta igorziri handi baten hotsa bezala:

Irudia
eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.
Gehiago irakurri »

Haizea ez da indartsua, gogorra eta zakarra, bai

Irudia
            Hemendik hartua           Kirk urakan ohiaren erasana dela-eta, han-hemenka, haizeari buruzko iruzkin ezegokiak irakurri eta entzuten dira.  Euskaldunen adimen-begiak era askotara adierazten du haizearen intentsitatea: adjektiboak erabiltzen ditu; aditzak errepikatzen ditu; graduatzaileez baliatzen da. Haize indartsua ez da tradiziozkoa. Horren ordez, adjektibo hauek erabiltzea egokiagoa da:     Haize bortitza     Haize petrala     Haize sastarra      Haize traketsa     Haize zakarra     Haize zitala     Haize zorrotza     ...          Edo-ta     Azkarki dabil     Bizi antzean joko du     Gogor joko du     Indartsu joko du      Baina, egundo ere ez *Haizea egiten du; beti ibili eta jo .       
Gehiago irakurri »

...ari du...

Irudia
Elsie Russell. "Dance dans le vent" Ortzian jazotzen diren gertakizunen berri emateko euskarak galdu behar ez genukeen aditz jator bat erabiltzen du euskalki guztietan, bizkaieraz izan ezik: ari du . Euskalkien arabera baditu zenbait aldaera: "ai do", "ai dü"... Badirudi ari du ren gainean badugula izaki bat edo natura bera ostagiak gobernatzen dituena. Adibidez, honako esapide ezinago eder hauek jaso ditugu: Mardul ari du. (Euria). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Lodi ari du: ebi (euri) zarra da .... Oñatibia Manuel . Bible Saindua. (Duvoisin). 1859. Ebiya bizitzen ari du .... Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Gexala ari du ... Ebi maxkala . (Ebi indar gutxikoa). Mujika Josefa Martina . Neronek or-emen entzunak. Euri txe au da okerrena... Ezerez bezela ari du , ta sartzen da gorputzean zañetaraño.... Soroa Marcelino . EUSKAL ERRIA (revista), 1881. Aunitz ari du euria . Altzo...
Gehiago irakurri »